နာဂစ္မုန္တိုင္း မတိုက္မီက ဒီေရေတာ စိုက္ပ်ိဳး ထိမ္းသိမ္းေရး လုပ္ေဆာင္ေနၾကစဥ္ (ဓာတ္ပံု – JICA)
နာဂစ္ မုန္တုိင္း ဒဏ္သင့္ ဧရာ၀တီ ျမစ္၀ကၽြန္း ေပၚေဒသတြင္ ထင္းခုတ္ သည့္လုပ္ငန္း ကုိအဓိက အသက္ေမြး ၀မ္းေၾကာင္း လုပ္ငန္းအျဖစ္ လုပ္ကုိင္လာမႈေၾကာင့္ ဒီေရေတာမ်ား ဆုံးရႈံးၿပီး သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ပ်က္စီးမႈ အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ေပၚေနေၾကာင္း သတင္းရရွိသည္။
နာဂစ္ဆုိင္ကလုန္းမုန္တုိင္း တုိက္ခဲ့သည္မွာ ၂ ႏွစ္ေက်ာ္ ၾကာျမင့္လာၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသတြင္ အေျခအေနမ်ား ပုံမွန္မေရာက္ေသးဘဲ မုန္တုိင္း မတုိက္မီ အေျခအေနကထက္ ပုိမိုဆင္းရဲက်ပ္တည္းလာေၾကာင္း၊ လယ္ယာစုိက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္း၊ ငါးပုစြန္ဖမ္းဆီးျခင္း၊ ေရလုပ္ငန္းမ်ားမွာလည္း အဆင္မေျပၾကေသာေၾကာင့္ ထင္းခုတ္ ေရာင္းခ်ျခင္းကို အဓိက လုပ္ငန္းအျဖစ္ လုပ္ကုိင္လာၾကေၾကာင္း လပြတၱာၿမိဳ႕နယ္ အေျခစုိက္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ NGO တခုမွ တာ၀န္ရွိသူတဦးက ေျပာသည္။
“မုန္တုိင္းျဖစ္ၿပီးတဲ့ ေနာက္ပုိင္းမွာ ထင္းခုတ္တဲ့လုပ္ငန္းကုိ ေဒသခံေတြက အဓိက အသက္ေမြး ၀မ္းေၾကာင္းလုပ္ငန္းအျဖစ္ကုိ လုပ္လာတယ္။ အဓိက ခုတ္တာက ဒီေရေတာကို ခုတ္ၾကတာ။ ထင္းခုတ္ေရာင္းတဲ့အလုပ္က အရင္းအႏွီးမလုိဘူး။ ဓားမတေခ်ာင္းရွိရင္ လုပ္လို႔ရတာဆုိေတာ့ အဆင္မေျပတဲ့သူေတြက ထင္းပဲခုတ္ေရာင္းၾကတယ္” ဟု သစ္ေတာသယံဇာတ ပတ္၀န္းက်င္ ဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္ေရးႏွင့္ ထိန္းသိမ္းေရးအသင္း (FREDA) မွ အဖြဲ႕၀င္တဦးက ရွင္းျပသည္။
ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသတြင္ လယ္ယာစုိက္ပ်ဳိးေရး လုပ္ကုိင္ရာ၌ ႂကြက္က်ျခင္းေၾကာင့္ စပါးသီးႏွံ ပ်က္စီးၿပီး မ်ဳိးစပါးရရန္ပင္ မလြယ္ကူေၾကာင္း၊ ကုလသမဂၢ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး အစီအစဥ္ (UNDP) ကဲ့သုိ႔ေသာ အဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ ရရွိေသာ ေခ်းေငြျဖင့္ လယ္ယာစုိက္ပ်ဳိးေရးကို ႀကဳိးပမ္းလုပ္ကုိင္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ဘဲ လယ္သမားမ်ား အေႂကြးသံသရာ လည္ေနၾကေၾကာင္း သိရသည္။
“လယ္သမားေတြမွာ အဆင္မေျပတဲ့ သူေတြခ်ည္းပဲ။ လယ္တဧကကုိ ႂကြက္ေကာင္ေရ ေထာင္ေသာင္းခ်ီၿပီး က်ေတာ့ မ်ဳိးစပါးေတာင္ ျပန္မရဘူး။ စပါးလည္းမရ ေႂကြးလည္း မဆပ္ႏုိင္ ျဖစ္ကုန္တယ္” ဟု လပြတၱာၿမိဳ႕နယ္၊ မိေက်ာင္းအုိင္ ေက်းရြာသားတဦးက ေျပာသည္။
ေရလုပ္ငန္းတြင္ ငါးပုစြန္ ကဏန္း ဖမ္းဆီးရရွိမႈ အလြန္နည္းပါးေသာေၾကာင့္ ေရလုပ္သားမ်ား အဆင္မေျပၾကေၾကာင္း၊ ေရလုပ္သား အမ်ားစုသည္ တေန႔တာ မိသားစု စား၀တ္ေနေရးအတြက္ပင္ ရွာေဖြမရႏုိင္သည့္ အေျခအေနမ်ဳိး ဆုိက္ေရာက္လ်က္ရွိေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားထံမွ သိရသည္။
“မုန္တုိင္းၿပီးတဲ့ အခ်ိန္ကတည္းက ငါးပုစြန္ အရနည္းတယ္။ ေရလုပ္ငန္း လုံး၀ အဆင္မေျပဘူး။ ခက္ခက္ခဲခဲကုိ ႐ုန္းကန္ေနရတယ္” ဟု လပြတၱာၿမိဳ႕နယ္ ငါးလုပ္ငန္းဦးစီးဌာန ၀န္ထမ္းတဦးက ေျပာသည္။
အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္း ခက္ခဲလာခ်ိန္တြင္ ထင္းခုတ္ေရာင္းခ်ျခင္းသည္ စား၀တ္ေနေရးအတြက္ ၀င္ေငြရရွိရန္ ေသခ်ာေသာ အလုပ္တခုျဖစ္လာျခင္းေၾကာင့္ လုပ္ကုိင္သူ မ်ားျပားျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
“အုပ္စုဖြဲ႔ၿပီးေတာ့ ဒီေရေတာကုိ လုိက္ခုတ္ၾကတယ္။ ရလာတဲ့ ဒီေရေတာပင္ေတြကုိ ထင္းအျဖစ္ ေရာင္းတယ္။ နည္းနည္းမာတဲ့ အသားေတြဆုိရင္ အိမ္ေဆာက္တဲ့ သစ္အျဖစ္ ေရာင္းၾကတယ္” ဟု ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚမွ သစ္ေတာဦးစီးဌာန ၀န္ထမ္းတဦးက ရွင္းျပသည္။
ထင္းခုတ္မႈ မ်ားျပားလြန္းသျဖင့္ ဒီေရေတာမ်ား အခ်ိန္အနည္းငယ္အတြင္း ျပဳန္းတီးကုန္သည္ဟု သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ပညာရွင္မ်ားက ေျပာသည္။
“ရက္ပုိင္း၊ လပုိင္းအတြင္း ဒီေရေတာ ထူထပ္တဲ့ကမ္းပါးေတြ ဟင္းလင္းျပင္ ျဖစ္ကုန္တယ္။ ရြာသူရြာသားေတြကလည္း ထင္းမွ ခုတ္မေရာင္းရင္ သူတို႔ ငတ္ေသကုန္မယ္လို႔ ေျပာတယ္” ဟု သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္အေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ တဦးက ဆုိသည္။
သစ္ေတာေရးရာ ၀န္ႀကီးဌာနမွ အရာရွိတဦးကမူ ျမစ္၀ကြၽန္းေပၚ ေဒသခံမ်ား ဒီေရေတာကို ထင္းခုတ္ေရာင္းခ်မႈမ်ား မျပဳေစေရးအတြက္ အလုပ္အကုိင္သစ္မ်ား ဖန္တီးေပးရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း အႀကံျပဳသည္။
ဒီေရေတာ ပ်က္စီးမႈႏႈန္း ျမန္ဆန္ခ်ိန္တြင္ ျပန္လည္ စုိက္ပ်ဳိးႏိုင္မႈႏႈန္းက ေႏွးေကြးလြန္းၿပီး အာဏာပိုင္မ်ားက လ်စ္လ်ဴရႈေနေၾကာင္း၊ ဒီေရေတာမ်ား ထိန္းသိမ္းျပဳစု ပ်ဳိးေထာင္ေရးကုိ အစုိးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ဦးစီးလုပ္ေဆာင္ေနၾကျခင္း ျဖစ္သည့္အတြက္ လုပ္ႏုိင္စြမ္းအား အကန္႔အသတ္ရွိေၾကာင္း သဘာ၀ပတ္၀န္က်င္ ေလ့လာဆန္းစစ္သူမ်ားက ေထာက္ျပသည္။
“မုန္တုိင္းတုန္းကလည္း ဒီေရေတာေတြ ပ်က္ကုန္တယ္။ မုန္တုိင္းၿပီးေတာ့လည္း လူေတြက ခုတ္တယ္။ ျပန္စုိက္တာ ေတာ္ေတာ္နည္းပါတယ္။ FREDA လို အဖြဲ႔အစည္းေတြကပဲ ဦးေဆာင္ လုပ္ေနၾကတာ။ အစုိးရပုိင္းက ပံ့ပိုးေပးတာ ေတာ္ေတာ္အားနည္းပါတယ္” ဟု လူသိမ်ားသည့္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး လႈပ္ရွားသူတဦးက ဆုိသည္။
ဒီေရေတာပညာရွင္ ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္သန္းကမူ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ႏွံျဗဴး၊ ျဗဴး၀ါး၊ ႀကိတ္လန္ ကဲ့သို႕ေသာ ဒီေရေတာမ်ဳိးစိတ္မ်ား ေပ်ာက္ကြယ္လုနီးပါး ျဖစ္ေနၿပီဟု ၾသဂုတ္လ ၁၀ ရက္ေန႔ထုတ္ True News သတင္းဂ်ာနယ္သုိ႔ ေျပာဆုိခဲ့သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ဒီေရေတာ ဟက္တာ ၄ သိန္းခြဲရွိၿပီး နာဂစ္ဆုိင္ကလုန္း မုန္တုိင္းေၾကာင့္ ဧရာ၀တီတုိင္းႏွင့္ ရန္ကုန္တုိင္းတြင္ ဒီေရေတာ ဟက္တာ ၃၈၀၀၀ ေက်ာ္ ဆုံးရႈံးခဲ့ရသည္ဟု စာရင္းဇယားမ်ားက ေဖာ္ျပသည္။
အဓိပတိ 