ဗုဒၶဘာသာတို႕အတြက္ အဓိကက်တဲ႕ ဒီေမးခြန္းေလး ၂ ခုကို ေမးၾကည့္ၾကရေအာင္။ဗုဒၶဘာသာမွန္ရင္ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ရင္ေတာ႕
ဒီေမးခြန္းေလး ၂ ခုရဲ႕အေျဖကို တိတိက်က် သိဘို႕လိုအပ္ပါလိမ္႔မယ္။အေျဖမေျပာခင္ ကၽြန္ေတာ္႕တို႕ အရင္စမ္းစစ္ၾကည့္ရေအာင္။
ကို္ယ္႔ရဲ႕မိရိုးဖလာ ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈအရ အဘိုးအဘြားေတြေရွ႕ကလွဴဒါန္းသြားလို႕ ကိုယ္ကေနာက္ကေန အဲဒီအတိုင္းလိုက္နာမွတ္သားၿပီး
လွဴဒါန္းမႈေတြျပဳေနတာလား (ဒါမွမဟုတ္)သူတစ္ပါးလွဴဒါန္းလို႕ဂုဏ္ပကာသနေတြမက္ေမာၿပီး လူတကာ အထင္ႀကီးေအာင္
ေျပာစမတ္ျပဳေအာင္ လွဴဒါန္းတာလား?(ဒါမွမဟုတ္)ေစတနာအရင္းခံသက္သက္ေၾကာင္႕လွဴဒါန္းတာလား ?
ရာထူးေတြတက္ခ်င္လို႕မ်က္နွာလုပ္ၿပီး ဂုဏ္မက္ေမာကာ အခြင္႕အေရးေတြရေအာင္ လွဴဒါန္းလိုက္ၾကတာလား?
ကံကံ၏ အက်ိဳးတရားကို အမွန္တကယ္ယံုၾကည္လို႕ အလွဴဒါနေတြ စဲြစဲြၿမဲၿမဲ ျပဳလုပ္ေနၾကတာလား?
နိဗၺာန္ရဲ႕အေထာက္အပံ႕ တစ္ကယ္ျဖစ္မွန္းသိလို႕ ကုသိုလ္ဒါနေတြ ေန႔စဥ္ျပဳလုပ္ေနၾကတာလား?
အဲဒီအရာေတြအေၾကာင္းေတြက
ဘယ္သူ႕ေၾကာင္႕လဲ?
ဘယ္အရာေၾကာင္႕လဲ? လို႕……….ကိုယ္႕ကိုကိုယ္ျပန္ေမးၾကည္႔ၾကရေအာင္ ။
ဘယ္သူ႕ေၾကာင္႕လဲလို႕ေမးရင္
ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ကိုယ္႕ေၾကာင္႕လို႕ ေျဖၾကမွာပါ။
ဘယ္အရာေၾကာင္႕လဲလို႕ေမးရင္
ေစတနာေၾကာင္႕လို႕ပဲ ေျဖဦးမွာပါ ။
***(၁) ဘယ္သူ႕ေၾကာင္႕လဲ ဆိုတဲ႕ေမးခြန္းကိုေျဖၾကရေအာင္
***ဗုေဒၶါေလာေက၊ သမုပၸေႏၷာ၊
ဟိတာယ၊ သဗၺပါဏိနံ
ေလာကမွာဘုရားတည္းဟူေသာ ရတနာ ပထမဆံုး ပြင္႕ထြန္းေပၚေပါက္ေတာ္ မူလာျခင္းသည္ လူနတ္ျဗဟၼာ သတၱ၀ါ အားလံုးတို႕၏ ေကာင္းက်ိဳးျဖစ္ေပတယ္။
ရတနာ ၃ ပါးထဲမွ ဘုရားတည္းဟူေသာ ရတနာမွာ ပြင္႕ထြန္းေပၚေပါက္ေတာ္မူလာေသာေၾကာင္႕ဒကာ၊ ဒကာမ အေပါင္းသူေတာ္ေကာင္းတို႕ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈေတြျပဳလုပ္ေနၾကရပါတယ္။
ဘုရားမပြင္႕ေတာ္မူမီက နတ္ေတြေတာင္ ဒါဟာ မဂၤလာ၊ ဒါဟာမဂၤလာမဟုတ္ဘူး စသည္ျဖင္႕သံသယစိတ္ေတြနဲ႕သူမွန္တယ္၊ငါမွန္တယ္ ဆိုၿပီး (၁၂) ႏွစ္ၾကာေအာင္ျငင္းခံုလာခဲ႕ရတာပါ။
ျမတ္စြာဘုရားပြင္႕ေတာ္မူလာမွ ဘုရားရွင္ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ႀကီးထံ ခ်ဥ္းကပ္ၿပီး ေမးေလွ်ာက္ၾကလို႕(၃၈) ျဖာ မဂၤလာကို သိခြင္႕ရခဲ႕ၾကပါတယ္။ေလာကမွာ ဘုရားတည္းဟူေသာ ရတနာပြင္႕ထြန္းေပၚေပါက္လာျခင္းေၾကာင္႕သာ အဓိကျဖစ္ပါတယ္။
ဘယ္သူ႕ေၾကာင္႕လဲ ဆိုတဲ႕ေမးခြန္းရဲ႕ အေျဖေနာက္တစ္ခုက
***သံေဃာေလာက၊ သမုပၸေႏၷာ၊
ပုညေခတၱံ၊ အႏုတၱရံ။
ေလာကမွာ သံဃာရတနာ ပြင္႕ထြန္းေပၚေပါက္ေတာ္မူလားျခင္းဟာဒီေန႕လိုလူဒါန္းက်တဲ႕ ဒကာ၊ ဒကာမ အေပါင္းသူေတာ္ေကာင္းတို႕အတြက္
ကုသိုလ္ေကာင္းမႈကို စိုက္ပ်ိဳးႀကဲခ်ရာ လယ္ယာေျမေကာင္းသဖြယ္ႏွင္႕တူလွပါေပတယ္။ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ႀကီး ေဟာၾကားေတာ္မူေသာ တရားေဒသနာေတာ္ေတြကို သံဃာေတာ္ အရွင္သူျမတ္တို႕က လက္ဆင္႕ကမ္း၍ အာဂံုမေဆာင္လာဘူးဆိုရင္ ေပထက္အကၡရာ၊ ေက်ာက္ထက္အကၡရာေတြ မတင္ခဲ႔ဘူးဆိုရင္ မွတ္တမ္းမွတ္ရာေတြမရွိခဲ႔ဘူးဆိုရင္ စာျပန္ပဲြေတြ၊ စာေျဖပဲြေတြ စာေမးပဲြေတြ၊ ပိဋကတ္သံုးပံု ႏုတ္ငံုေဆာင္ စာေမးပဲြေတြ၊ဒီစာေပေတြကို မေပ်ာက္ပ်က္ရေအာင္ ထိန္းသိမ္းေစာင္႕ေရွာက္႕ထားတဲ႕ စာသင္တိုက္ႀကီးေတြစာခ်ဆရာေတာ္ေတြ၊စာသင္သားသံဃာေတာ္ေတြ ပစၥည္းေလးပါး ေထာက္ပံ႔ေပးတဲ႕ ဒကာ ဒကာမေတြ ဆရာတကာ လက္တဲြမညီခဲ႔ဘူးဆိုရင္ ဒီေန႕လိုမွန္ကန္တဲ႕ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈေတြကို ျပဳလုပ္ခြင္႕ရၾကမွာမဟုတ္ပါဘူး။
***(၂)ဘယ္အရာေၾကာင္႕လဲ
ဆိုတဲ႕ေမးခြန္းရဲ႕အေျဖကေတာ႕
***ဓေမၼာေလာေက၊ သမုပၸေႏၷာ၊
သုခါယ၊ သဗၺပါဏိနံ။။
ေလာကမွာ တရားတည္းဟူေသာ ရတနာပြင္႕ထြန္းေပၚေပါက္လာျခင္းသည္ လူနတ္ျဗဟၼာ သတၱ၀ါ အားလံုး၏ ခ်မ္းသာသုခအတြက္ ျဖစ္ေပတယ္။ ဒီေန႕လို ကုသိုလ္ေကာင္းမႈေတြ ဒါနမ်ိုးေစ႕ေတြ ႀကဲျဖန္႕နုိင္တာ ဘယ္အရာေၾကာင္႕လဲဆိုေတာ႕ တရား ရတနာေၾကာင္႕သာလွ်င္ျဖစ္ပါတယ္။ျမတ္စြာဘုရား (၄၅) ၀ါပါတ္လံုး ေဟာၾကၾကားေတာ္မူခဲ႕တဲ႕ မဂ္ေလးတန္၊ ဖိုလ္ေလးတန္၊ နိဗၺာန္၊ ပရိယတ္ တည္းဟူေသာ(၁၀) ပါးေသာတရားေတာ္ေတြေၾကာင္႕သာျဖစ္ပါတယ္။ဘုရားတည္းဟူေသာရတနာ၊ တရားတည္းဟူေသာ ရတနာ၊ သံဃာ တည္းဟူေသာ ရတနာဒီရတနာ (၃) ပါးေၾကာင္႕ယေန႕လို ကုသိုလ္ေကာင္းမႈေတြကို ယံုၾကည္ေသာသဒၵါတရားႏွင္႕ ၾကည္ႏူး၀မ္းေျမာက္စြာလွဴဒါန္းမႈေတြျပဳေနၾကရတာျဖစ္ပါတယ္။